Full metadata record
Appears in Collections:Exhibitions
DC FieldValueLanguage
dc.coverage.spatialErakusketa aretoa, -2. solairuaeu
dc.coverage.spatialExhibition hall, floor -2en
dc.coverage.spatialSala de exposiciones, planta -2es
dc.date10-03-2022 / 25-09-2022es
dc.date10-03-2022 / 25-09-2022en
dc.date2022-03-10 / 2022-09-25eu
dc.date.accessioned2022-11-23T10:54:38Z-
dc.date.available2022-11-23T10:54:38Z-
dc.date.issued2022-
dc.identifier.urihttp://artxiboa.azkunazentroa.eus/handle/123456789/528-
dc.description.abstractLa sala de exposiciones se abre al trabajo del colectivo artístico Cabello/Carceller (Helena Cabello y Ana Carceller) con la muestra <i>Una voz para Erauso. Epílogo para un tiempo trans</i>. La exposición producida por Azkuna Zentroa y comisaria por Paul B. Preciado, pone en relación la construcción del relato histórico con las políticas queer y trans contemporáneas.<p></p> A través de su trabajo interdisciplinar, Cabello/Carceller utilizan la instalación, la performance, el relato de ficción o el vídeo para cuestionar los modos de representación hegemónicos en las prácticas visuales y proponer alternativas críticas. <p></p> En este caso, el proyecto comienza con el encuentro de las artistas con un retrato tan fascinante como insólito: el que (probablemente) Juan van der Hamen realizó de Catalina de Erauso vestido de alférez de la marina colonial española entre 1625 y 1628 y que pertenece hoy a la colección Kutxa. Erauso, que nació en Donostia en 1592 y al que se asignó sexo femenino y se dio el nombre de Catalina, es a menudo más conocido como “la monja alférez”, en parte gracias a su autobiografía en la que narra las aventuras de una joven que se escapa del convento “vestida de hombre” y que recorre después como soldado y mercader (bajo los nombres de Francisco de Loyola, Juan Arriola, Alonso Díaz Ramírez de Guzmán… y Antonio Erauso, entre otros) las tierras colonizadas por el imperio español desde Chile hasta México.<p></p> Tal y como destaca Paul B. Preciado, "el retrato de Erauso en hombre podría considerarse como uno de los primeros retratos <i>trans</i> de la historia del arte renacentista" aunque esa noción resulte anacrónica puesto que no existe hasta el siglo XVIII. Pero, matiza, Erauso es, como su retrato, una figura de sombras. "En el fondo totalmente negro del óleo surge un rostro severo, pero de mirada inquietantemente dulce que nada permite calificar como de masculino o de femenino. Su implicación en el genocidio de los mapuches y su posición en el mercado colonial hacen de ella una figura incómoda en la historia trans". Por eso, la estética de la exposición es, como la del retrato de Erauso, la del claroscuro. <p></p> Cabello/Carceller han elaborado para este proyecto artístico un nuevo “retrato” de Erauso que es interpelado por una galería de nuevos personajes trans. Esta pieza audiovisual producida por Azkuna Zentroa, ha sido rodada con Doxa Producciones y cuenta con Alberto sin Patrón como diseñador de vestuario y Mursego en la música. <p></p> La exposición se construye así a modo de galería analógico-digital de retratos donde Erauso (tanto los retratos históricos de c.1625 y su copia, como el nuevo retrato de Cabello/Carceller) se encuentran con otras representaciones de la obra anterior de las artistas entre las que destacan <i>Autorretrato como fuente</i> (2001), <i>Archivo: Drag Modelos</i> (2007-en proceso), <i>Movimientos para una manifestación en solitario </i>(2021), o <i>Lost in Transition un poema performativo</i> (2016). El proyecto expositivo se completa con un programa público de actividades, el catálogo de la exposición y un programa de visitas dirigido a todos los públicos.es
dc.description.abstractThe exhibition hall opens to the work of the artistic collective Cabello/Carceller (Helena Cabello and Ana Carceller) with the exhibition <i>A voice for Erauso. Epilogue for a trans time</i>, a project that links the construction of historical narrative with contemporary queer and trans politics. <p></p> Through their interdisciplinary work, Cabello/Carceller use installation, performance, fictional accounts and video to question the hegemonic codes of representation in visual practices and propose critical alternatives. <p></p> In this case, the project started with the artists’ encounter with a portrait that is as fascinating as it is unusual: the painting that (probably) Juan van der Hamen made of Catalina de Erauso dressed as an lieutenant of the Spanish colonial navy between 1625 and 1628 and which today belongs to the Kutxa collection. Erauso, who was born in Donostia in 1592 and was assigned female sex and given the name Catalina, is often better known as “the Lieutenant Nun”. This is partly due to her autobiography, in which she narrates the adventures of a young girl who escaped from a convent “dressed as a man” and later travelled as a soldier and merchant (under the names of Francisco de Loyola, Juan Arriola, Alonso Díaz Ramírez de Guzmán... and Antonio Erauso, among others) to the lands colonised by the Spanish empire from Chile to Mexico. <p></p> As Paul B. Preciado, curator of the exhibition, notes “the portrait of Erauso as a man could be considered one of the first <i>trans</i> portraits in the history of Baroque art" although that notion is anachronistic since it did not exist until the XIX century. But, he adds, “Erauso is, like her portrait, a figure of shadows.” “Against the completely black background of the oil painting, a stern face emerges, but with an unsettlingly gentle gaze that cannot be described as masculine or feminine. However, their involvement in the genocide of the Mapuche and their position in the colonial market make them an awkward figure in trans history”. For this reason, the aesthetic of the exhibition is, like Erauso’s portrait, that of chiaroscuro. <p></p> For this artistic project, Cabello/Carceller have created a new “portrait” of Erauso, who is called into question by a gallery of new trans figures. This audiovisual piece, produced by Azkuna Zentroa, was filmed by Doxa Producciones and has Alberto sin Patrón as costume designer and Mursego on music. <p></p> The exhibition is thus constructed as an analogue-digital portrait gallery where Erauso (both the historical portraits of 1625 and the new portrait by Cabello/ Carceller) meet other representations of artist’s previous work, including <i>Autorretrato como fuente</i>, (2001); <i>Archivo: Drag Modelos</i> (2007- underway); <i>Movimientos para una manifestación en solitario</i> (2021); or <i>Lost in Transition_un poema performativo</i> (2016). <p></p> The exhibition project is completed with a public programme of activities, the exhibition catalogue and an educational programme of workshop visits, geared towards at secondary schools.en
dc.description.abstractCabello/Carceller (Helena Cabello eta Ana Carceller) kolektibo artistikoaren lana egongo da ikusgai erakusketa-aretoan, hain zuzen, <i>Ahots bat Erausorentzat. Trans garai baterako epilogoa</i> erakusketa, kontakizun historikoaren eraikuntza eta queer eta trans politika garaikideak harremanetan jartzen dituen proiektua.<p></p> Diziplina arteko lanaren bidez Cabello/Carceller-ek instalazioa, performancea, fikzioko kontakizuna eta bideoa erabiltzen ditu, praktika bisualetako irudikapen-modu hegemonikoei buruz galderak egiteko eta alternatiba kritikoak proposatzeko. <p></p> Kasu honetan, artistek aurkitu zuten erretratu liluragarri bezain ezohiko bat da proiektuaren abiaburua: Juan van der Hamen-ek (ziurrena) Espainiako itsas armadako alferez gisa jantzitako Katalina Erausori 1625 eta 1628 artean egin ziona, gaur egun Kutxa bildumakoa dena. Erauso 1592an jaio zen Donostian, emakumezko sexua esleitu, eta Katalina izena eman zioten. Sarritan "moja alferez" izenez da ezagunagoa, neurri batean, bere autobiografiari esker, hor, "gizon gisa jantzita" komentutik ihes egin zuen neska gazte baten abenturak kontatu baitzituen, gero soldadu eta merkatari modura Espainiako inperioak Txiletik Mexikora kolonizatutako lurretan ibili zenarenak (besteak beste, Francisco Loyola, Juan Arriola, Alonso Díaz Ramírez de Guzmán... eta Antonio Erauso izenak hartuta). <p></p> Erakusketaren komisario Paul B. Preciadok nabarmendu duenez, "gizon gisa jantzitako Erausoren erretratua arte errenazentistaren historiako lehen erretratu <i>trans</i> har daiteke" nahiz eta nozio hori anakronikoa izan, XVIII. mendera arte ez baita existitzen. Baina, argitzen duenez, Erauso, bere erretratua bezala, itzalak dituen irudi bat da. "Olio-pinturaren atzealde beltz-beltzean aurpegi zorrotz bat agertzen da, baina begirada kezkagarriki gozoa duena, eta, hala, ez dago aukerarik maskulinotzat edo femeninotzat jotzeko. Alabaina, maputxeen genozidioan inplikatuta egon zenez eta merkatu kolonialean izan zuen jarreraren ondorioz, figura deserosoa da trans historian". Horregatik, argi-ilunarena da erakusketaren estetika, Erausoren erretratuarena bezala. <p></p> Cabello/Carceller-ek Erausoren "erretratu" berri bat egin dute proiektu artistiko honetarako, eta trans pertsonaia berrien galeria batek interpelatzen du. Azkuna Zentroak ekoitzitako ikus-entzunezko lan hau Doxa Produciones-ekin filmatu da, Alberto sin Patrón izan da jantzien diseinatzailea eta Mursego arduratu da musikaz. <p></p> Horrela, erakusketa erretratuen galeria analogiko-digital gisa eraiki da, non Erausok (bai 1625ko erretratu historikoak eta kopia, bai Cabello/Carceller-en erretratu berria) artisten aurreko lanaren beste irudikapen batzuekin bat egiten duen, besteak beste, lan hauekin: <i>Autorretrato como fuente</i> 2001ekoa, <i>Archivo: Drag Modelos</i> (2007-prozesuan), <i>Movimientos para una manifestación en solitario</i> (2021) eta <i>Lost in Transition_un poema performativo</i> (2016). Erakusketa-proiektua osatzen da jardueren programa publiko batekin, erakusketaren katalogoarekin eta bigarren hezkuntzako ikastetxeei zuzendutako bisita-tailerren hezkuntza-programa batekin.eu
dc.publisherAzkuna Zentroa - Alhóndiga Bilbaoes
dc.relationhttp://artxiboa.azkunazentroa.eus/handle/123456789/529-
dc.relationhttp://artxiboa.azkunazentroa.eus/handle/123456789/530-
dc.relation.urihttps://www.katalogoak.euskadi.eus/cgi-bin_q81a/abnetclop/?LANG=es-ES&ACC=258&DI=2143&bibl=B0601&bicosu=601es
dc.relation.urihttps://www.katalogoak.euskadi.eus/cgi-bin_q81a/abnetclop/?LANG=eu-ES&ACC=258&DI=2143&bibl=B0601&bicosu=601eu
dc.relation.urihttps://www.katalogoak.euskadi.eus/cgi-bin_q81a/abnetclop/?LANG=en-US&ACC=258&DI=2143&bibl=B0601&bicosu=601en
dc.rights© Azkuna Zentroa - Alhóndiga Bilbao-
dc.subjectArchivos audiovisualeses
dc.subjectAudio-visual archivesen
dc.subjectIkus-entzunezkoen artxiboakeu
dc.subjectRetratoses
dc.subjectPortraitsen
dc.subjectErretratuakeu
dc.subjectTeoría Queeres
dc.subjectQueer Theoryen
dc.subjectQueer Teoriaeu
dc.subjectTransexualidades
dc.subjectTransexualismen
dc.subjectTransexualitateaeu
dc.subjectCabello/Carcelleres
dc.subjectCabello/Carcelleren
dc.subjectCabello/Carcellereu
dc.subjectErauso, Catalina de (1592-1650)es
dc.subjectErauso, Catalina de (1592-1650)en
dc.subjectErauso, Catalina de (1592-1650)eu
dc.titleCabello/Carceller. Una voz para Erauso. Epílogo para un tiempo transes
dc.titleCabello/Carceller. Ahots bat Erausorentzat. Trans garai baterako epilogoaeu
dc.titleCabello/Carceller. A voice for Erauso. Epilogue for a trans timeen
dc.typeExposiciónes
dc.typeErakusketaeu
dc.typeExhibitionen
dc.contributor.artistCabello/Carceller-
dc.contributor.curatorPreciado, Paul B. (1970-)-
dc.contributor.originatorAzkuna Zentroa - Alhóndiga Bilbao-
dc.publicacionAZ<a href="http://artxiboa.azkunazentroa.eus/handle/123456789/544" target="_blank">Una voz para Erauso. Epílogo para un tiempo trans [Catálogo]</a>es
dc.publicacionAZ<a href="http://artxiboa.azkunazentroa.eus/handle/123456789/544" target="_blank">A voice for Erauso. Epilogue for a trans time [Catalogue]</a>en
dc.publicacionAZ<a href="http://artxiboa.azkunazentroa.eus/handle/123456789/544" target="_blank">Ahots bat Erausorentzat. Trans garai baterako epilogoa [Katalogoa]</a>eu