Zinematekak 2022ko programazioa irekiko du Iciar Bollaíni eskainitako ziklo batekin, arrakala ireki duten eta espainiar zinemak nazioz gaindiko izaera hartu duen emakumezko zuzendarien belaunaldi baten paradigma gisa.
Bere filmografian zehar programatutako ibilbidea "Hola, ¿estás sola?" (1995) film luzearekin hasi eta "Maixabel" (2021) Donostiako Zinemaldian Euskal Zinemaren Irizar Saria irabazi zuen bere azken lanarekin amaituko da.
Deskribapena:
EGITARAUA
Urtarrilak 12-13 - "Hola, ¿estás sola?" (1995). Hogei urteko bi neskaren bidaia eta adiskidetasunaren istorioa; afekturik gabeko iragana dute biek, orainaldian ez dute galtzeko ezer eta etorkizuna beraiek nahi bezain irekia da. Bidaia horretan dena partekatuko dute. Olaf ere bai, bere hizkuntza besterik hitz egiten ez duen errusiar bat.
Urtarrilak 19-20 - "Flores de otro mundo"(1999). Patricia dominikarra da, etxe baten bila dabil eta Madrilen legez kanpoko etorkin gisa lortu ezin duen segurtasun ekonomikoa ere bai. Milady kubatarra da, hogei urte ditu eta mundua ikusi nahi du. Marirrosi lana eta etxea dituen bilbotarra da, erabateko bakardadean bizi da, Alfonsok, Damiánek eta Carmelok dutena bezalako bakardadean; Santa Eulalian bizi dira hirurak, ezkontzeko adineko emakumerik eta etorkizunik ez duen herri batean. Herriko gizonezko ezkongabeek antolatutako festa bati esker, elkar ezagutu eta elkarbizitzen historia gazi-gozoa hasi dute, batzuetan elkarbizitza ezinezkoa izan arren.
Urtarrilak 26-27 - "Te doy mis ojos" (2003). Gau batez Pilarrek etxetik ihes egin du. Lau gauza eta bere semea, Juan, besterik ez daramatza. Antoniorengandik ihesi doa, tratu txarrak ematen dizkion senarrarengandik ihesi; 9 urte daramatzate elkarrekin ezkonduta. Antonio berehala joan da Pilarren bila. Pilar du bere eguzkia, dioenez, eta, gainera, “begiak eman dizkio”.
Otsailak 2-3 - "Mataharis" (2007). Carmen, Inés eta Eva detektibe pribatuak dira, baina ez dute kapelarik eta pistolarik; aldiz, erosketak egiten dituzte, pixoihalak aldatzen dituzte eta ahaleginak egiten dituzte bikoteari ondoan eusteko. Lanean besteren sekretuen bila ibitzen diren arren, hirurak ohartuko dira ez direla gai izan beraien gezur batzuk ikusteko, eta hobe dela egia batzuk ezkutuan gordetzea.
Otsailak 9-10 - "También la lluvia" (2010). Cochabamba, Bolivia. 2000. urtea. Sebastián (Gael García Bernal) eta Costa (Luis Tosar) Kristobal Koloni eta Amerika aurkitu izanari buruzko film bat egin nahian dabiltza. Sebastián da zuzendaria eta pertsonaia desmitifikatu egin nahi du, gizon anbiziotsu eta eskrupulurik gabe bat erakutsi nahi du; Costa ekoizlea da eta daukaten aurrekontu xumera egokitu nahi du filma, besterik ez, hori da bere nahi bakarra, eta horregatik aukeratu du Bolivia, Hispanoamerikako herrialderik merkeenetako bat izateaz gain, indigena gehien dituena ere badelako. Cochabamban errodatuko dute filma; hiri horretan, ura pribatizatzeak eta multinazional bati saltzeak ondoeza sortuko du herritarren artean eta, ondorioz, zoritxarrez hain ospetsua izandako Uraren Boliviako Gerra hasiko da (2000. urteko apirila).
Otsailak 16-17 - "Katmandú, un espejo en el cielo" (2011). Laia maistra kataluniar gazte bat da eta Katmandura joan da eskola batean lan egitera. Han, miseriaz gain, hezkuntza-arloan egoera negargarria dagoela ikusiko du, behartsuenak baztertzen dituen sistema dela. Bere egoera legeztatzeko ezkondu egingo da, intereseko ezkontza batez, eta proiektu pedagogiko anbizio handiko bat jarriko du abian hiriko txabola-auzoan. Hala ere, laster ohartuko da laguntza behar duela proiektua burutzeko. Aldi berean, eta ezustean, bere senarraz maiteminduko da. Bertako maistra gaztea den Sharmilaren eskutik, sakon ezagutuko du Nepaleko gizartea eta bere burua ere bai.
Otsailak 23-24 - "En tierra extraña" (2014).
Dokumental honetan Espainiako krisi ekonomiko handiaren ondorioz atzerrira joan diren gazte emigrante espainiarren egoera aztertu du, hain zuzen ere, Edinburgora etorkizun hobeagoaren bila joan diren batzuena.
Martxoak 2-3 - "El olivo" (2016). Almak 20 urte ditu eta bere aitona miresten du, hainbat urtez hitzik egin gabe dagoen gizona. Aitonak jateari uko egiten dionean, Almak zuhaitz bat berreskuratzea erabakiko du: aitonaren nahiaren aurka familiak saldu zuen mila urte baino gehiagoko olibondoa. Xede horretarako, osabaren laguntza behar du, krisiaren biktima bera, bai eta Rafa lagunarena eta herri osoarena ere. Olibondoa Europako zein txokotan dagoen jakitea da arazoa.
Martxoak 9-10 - "Yuli" (2018). Carlos Acosta kubatar dantzariari buruzko filma, dantzako izar handi honen bizitzan zehar egindako bidaia: jatorrian zurientzat idatzitakoak izan arren balleteko paperik garrantzitsueneko batzuk interpretatu zituen lehenengo dantzari beltza, Houston Ballet edo Londresko Royal Ballet bezalako konpainietan aritua (azken horretan lehen dantzaria izan da 15 urte baino gehiagoz). Haurtzaro gogorrarekin hasi eta helduarora iritsi arteko ibilbidea da, eta azken etapako protagonista dantzaria bera da, nazioartean arrakasta eta aitorpen ugari jaso arren, sustraiak non dituen inoiz ahaztu ez duena.
Martxoak 16-17 - "La boda de Rosa" (2020). 45 urte betetzear dela, Rosa ohartu da beti besterentzako bizi izan dela eta alde egitea erabakiko du, dena utzi eta botoi nuklearra sakatzea. Bere bizitzaren jabe izan eta bere ametsa bete nahi du: negozio propioa izatea. Baina laster ohartu da aitak, senideek eta alabak beste plan batzuk dituztela Rosarentzat, eta bizimodua aldatzea ez dela hain erraza, familiaren gidoian ez baldin badago aldaketa hori.
Martxoak 23-24 - "Maixabel" (2021). Maixabel Lasak 2.000 urtean galdu zuen senarra, Juan María Jauregi, ETAk erailda. Handik hamaika urtera ezohiko eskari bat jaso zuen: hiltzaileetako batek Maixabelekin hitz egin nahi du Langraizeko (Araba) espetxean, han ari baita kondena betetzen talde terroristarekin zituen loturak bertan behera utzi ondoren. Zalantza ugari eta min handia izan arren, Maixabelek onartu egingo du hamasei urte zituenetik bikote izan zuen odol hotzez erail zutenekin aurrez aurre egotea.
